Cách bố trí loa nghe nhạc hay không phải ai cũng biết

Bạn mới sắm cho không gian gia đình một đôi loa nghe nhạc mà chưa biết nên setup như thế nào để phù hợp với không gian cũng như tối ưu chất âm hay nhất tới từng vị trí? Đừng lo vì Bảo Châu Elec sẽ hướng dẫn bạn cách bố trí loa nghe nhạc hay không phải ai cũng biết. Cùng tìm hiểu ngay nhé !

Bạn có biết rằng, khi đặt sai vị trí các loa sẽ khiến âm thanh phát ra không hay và thiếu sống động như những gì bạn mong đợi. Nếu đặt đúng vị trí từng loa trong bộ dàn, một bộ dàn giá rẻ cũng có thể đem đến cho bạn âm thanh chất lượng không thua kém các dàn âm thanh đắt tiền.

Sự cân bằng, chất lượng và cường độ âm thanh sẽ chịu ảnh hưởng của vị trí loa. Mỗi vị trí loa nghe nhạc thay đổi sẽ mang đến âm thanh khác nhau, cũng như giúp bạn tìm ra được việc kết hợp âm thanh như thế nào sẽ đem lại hài hòa nhất giữa các dải tần. Sau đây là 5 yếu tố quyết định đến chất lượng âm thanh khi bạn sắp xếp vị trí loa.

Cách bố trí loa nghe nhạc hay không phải ai cũng biết

Vị trí giữa loa và người nghe

Đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh của phòng. Bạn cần đặt loa ở vị trí đối xứng, còn người nghe cần ngồi trên trục chính nằm giữa hai loa. Khoảng cách giữa người nghe và loa cần lớn hơn khoảng cách giữa hai loa một chút. Đây là "điểm ngọt" - có thể hiểu là vị trí ngồi thưởng thức âm thanh đã tai nhất. Mặc dù vị trí này không phải là bắt buộc, nhưng nếu có thì bạn sẽ có trải nghiệm về sân khấu âm thanh, hiệu suất âm thanh tập trung hơn. Nếu bạn ngồi lệch về một trong hai loa sẽ cảm thấy âm thanh như lệch hơn về phía loa đó.

Một số cách giúp bạn xác định ví trí nghe phù hợp: 

Sử dụng một chiếc ghế văn phòng có bánh xe, bạn ngồi lên và di chuyển ghế dọc theo trục giữa hai loa. Nếu bạn cảm thấy điếm nào âm thanh hay nhất, đó sẽ là "điểm ngọt", mang đến âm thanh rõ nét và ổn định nhất. Có một lưu ý với vị trí ngồi, khi bạn ngồi cách xa loa, đặc tính âm học của phòng nghe sẽ có tác động đến tai bạn nhiều hơn khi ngồi gần. Nếu ngồi gần loa, âm thanh trực tiếp từ loa sẽ được cảm nhận nhiều hơn, trong khi âm phản hồi từ tường, trần hoặc sàn sẽ ít hơn.

Khoảng cách từ tường đến loa

Tường là nhân tố tiếp theo quyết định đến chất lượng âm thanh. Nếu đặt gần tường, loa sẽ mang đến tiếng bass lớn hơn, khiến âm thanh nặng nề hơn. Bên cạnh đó, âm phản xạ cũng bị ảnh hưởng bởi yếu tố này. Loa càng gần tường thì âm phản xạ lại càng lớn. Bạn vẫn có thể hạn chế điều này nếu có bức tường được xử lý tiêu âm tốt.

Tuy nhiên, cũng có loại loa được thiết kế phải đứng gần tường để có sự phản xạ âm, từ đó âm thanh mới tự nhiên, cân bằng hơn. Nếu đặt loại loa này xa tường thì âm thanh phát ra sẽ rất yếu và loãng. Một loại loa khác nếu không được đặt cách tường tối thiểu 1m sẽ phát ra tiếng dày và nặng. Đó là lí do bạn nên đọc hướng dẫn sử dụng và xác định chính xác loại loa đang dùng. Song có loa sẽ phát tiếng dày và nặng nếu bạn không đặt cách tường tối thiểu 1m. Khi đặt loa hãy xem tài liệu hướng dẫn kèm theo và xác định rõ loại loa nào phù hợp phòng của bạn nếu diện tích phòng hạn chế.

Loa đặt gần tường tạo ra tiếng bass bị phản hồi từ tường dội lại không gian, cùng lúc, sóng âm trực tiếp và phản hồi cộng hưởng lại với nhau ở tần số thấp, khiến tiếng bass nghe to hơn. Tất cả các bề mặt của phòng (trần, sàn, bốn bên tường) đều góp phần tăng âm lượng của tiếng bass. Càng gần góc tường thì tiếng bass càng lớn.

Bạn có thể bố trí loa theo khoảng cách cần thiết giữa loa và tường được nhà sản xuất đưa ra, nếu chưa ưng ý thì có thể setup theo ý kiến của bạn.

Tác động của khoảng cách giữa loa và tường sau đến chiều sâu âm thanh

Loa càng xa tường sau mang đến chất âm càng có chiều sâu hơn. Loa càng gần tường sau, sân khấu âm thanh càng hẹp và kém chất lượng. Nếu phòng nhạc không cho phép bạn bố trí loa xa hơn tường sau vài chục cm, hãy thiết kế sao cho bức tường sau có tính tiêu âm bằng cách sử dụng vật liệu tiêu âm phủ lên mặt tường.

Sự ảnh hưởng từ chiều cao loa đến độ cân bằng âm thanh

Khi bạn đặt vị trí loa lên cao hay thấp sẽ ảnh hưởng dến dải tần của loa, cụ thể là tiếng mid và tiếng treble và không bao gồm tiếng bass. Nếu tai bạn ở vị trí đúng tầm loa mid hoặc loa treble, bạn sẽ cảm nhận âm thanh rõ nét hơn. Vị trí treble cách sàn từ 80-120cm được đánh giá là độ cao hoàn hảo nhất.

Có một cách hay khi đặt loa bookshelf là để lên chân loa có độ cao thích hợp cho loa treble hoặc loa mid ngang tai người ngồi nghe. Trong trường hợp đã có sẵn chân loa có chiều cao cố định hoặc dùng loa cột (floorstanding), thì bạn có thể setup ghế có chiều cao tương ứng với tiêu chí trên để có thể nghe âm thanh chất lượng nhất.

Góc của loa ảnh hưởng đến độ sâu, độ tập trung của âm hình và độ cân bằng của âm thanh

Loa thường đặt hơi nghiêng mặt về phía người nghe, tuy nhiên cũng có loại loa phải hướng thẳng về trước. Đó là vì góc loa tác động đến sự cân bằng giữa tần số trung và cao, độ tập trung của sân khấu âm thanh,...

Tiếng treble có đặc điểm là hướng tính cao, đó là lí do khi loa hướng về tai nghe sẽ làm tăng âm lượng của tiếng treble. Trong trường hợp tiếng quá sáng thì nên điều chỉnh vị trí lệch ra khỏi tai bạn. 

Bạn có thể kiểm tra bằng cách nghe loa với vị trí thẳng, sau đó xoay từ từ mỗi lần một góc khoảng 10 độ, 20 độ, 30 độ cho đến khi bạn cảm nhận âm thanh tốt hơn thì dừng lại.

Một số loại loa nhỏ cần được bố trí trên giá đỡ, nên bạn cần xem xét chiều cao để có góc độ nghe nhạc phù hợp nhất. Cần chú ý trục nghe, vì đây là nới tai người nghe gần như ngang vị trí loa tweeter.

Trục nghe

Trục nghe (listening axis) là điểm trên màng trước/ vách ngăn trước của loa sở hữu thiết kế với mục đích ngang tầm tai người nghe, mang lại đáp ứng tần số mượt mà nhất. Đây là yếu tố tiên quyết khi bạn muốn xách định chiều cao chuẩn của giá đặt loa.

Mặc dù đóng vai trò quan trọng nhưng trục nghe không phải lúc nào cũng được các nhà sản xuất công bố trong đặc điểm của loa. Tuy nhiên, có một số nguyên tắc bạn có thể tìm hiểu: 
Hầu hết loa nhỏ sở hữu thiết kế 2 đường tiếng, tức là 2 driver, một tweeter (loa cho âm cao) và một mid-woofer (cho âm trung trầm). Có một số sản phẩm là loa 3 đường tiếng, 1 tweeter, 1 driver âm trung và 1 driver âm trầm. Cả hai trường hợp đều thường thiết kế loa tweeter đặt cao nhất, vì phần lớn chiều cao của tweeter chính là trục loa.

Ở một số sản phẩm, trục nghe hơi thấp hơn tweeter, khi đó trực nghe là điểm chính giữa teweeter và mid-woofer trong loa 2 đường tiếng. Nếu trục nghe nằm trên tweeter thì bạn nên đặt loa trên giá thấp, tiết kiệm không gian phòng.
Trong thiết kế 2 đường tiếng và 3 đường tiếng có tweeter đặt cao nhất chưa bao giờ có trục nghe nằm ở chiều cao loa trầm. Khi đó loa phải đặt trên một giá rất cao mới mang đến âm thanh chất lượng.
Loa Platinum M2 của PSB từng có trục nghe nằm ở mid-woofer, với mid-woofer nằm trên tweeter. Nhà thiết kế Paul Barton của thương hiệu phải can thiệp đặc biệt vào sản phẩm để có đáp ứng tần số chuẩn ở độ cao này, nếu không phải đặt M2 ở vị trí rất cao. Đây chỉ là trường hợp ngoại lệ hiếm hoi mà thôi.

Độ cao đến tai người ngồi nghe

Một yếu tố cần quan tâm tiếp theo là chiều cao từ mặt đất đến tai người ngồi nghe. Cách đo chính xác là bạn ngồi trên chiếc ghế yêu thích của mình, đo khoảng cách từ lỗ tai đến mặt sàn. nếu phòng nghe có nhiều người thưởng thức, nên lấy số đô độ cao trung bình. Tiếp theo là bạn nên tùm loại giá chắc chắn, tích hợp khả năng nâng lên hạ xuống tùy ý để dễ lắp đặt.

Chiều cao của giá để loa

Giả sử độ cao đến tai là 92cm, trục nghe là độ cao đến tweeter. 30cm là khoảng khách từ giữa tweeter đến điểm đáy của vỏ loa. Trừ hai thông số: 92-30 = 62cm, đây sẽ là chiều cao giá đỡ bạn cần sử dụng. Nếu trục nghe nằm trên tweeter, bạn cần sử dụng giá đỡ thấp hơn, giả sử trục nghe cao hơn tweeter 5cm thì giá đỡ mới có chiều cao là 62-5=57cm.

Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp bạn tìm ra được cách bố trí loa nghe nhạc hay mang đến âm thanh chất lượng và phù hợp nhất với không gian sống của bạn. Để biết thêm thông tin về nhiều thiết bị âm thanh khác bạn có thể ghé thăm hệ thống showroom Bảo Châu Elec hoặc hotline 1900 0255 để được tư vấn cụ thể và chi tiết nhất.